Będąc dzisiaj jedynie bezsilnym świadkiem i przedmiotem politycznych manipulacji tego, co się dzieje z Polską, mogę jedynie za Piłsudskim powtórzyć: Panowie! Wam kury szczać prowadzać, a nie politykę robić. Do Pana FryderykaPrzepraszam, że odpowiadam z tak dużym opóźnieniem. Postać Piłsudskiego jest tak barwna, kontrowersyjna, że budzi rozmaite oceny w zależności od przeważnie politycznych poglądów Jego krytyków czy wielbicieli. Nie sposób w telefonicznej rozmowie oddać wszelkie kolory choćby z przestrzeni l. 1914-24 - tj. okresu tworzenia narodowej siły zbrojnej i walki o niepodległą Polskę a także odtworzenia Jej przedrozbiorowych granic.Niezależnie od przypisywanych Mu powiązań z wywiadem austriackim a także oczywistych zasług pozostałych dowódców Legionów w budowaniu narodowych sił zbrojnych, które w sumie pozwoliły odzyskać wolność zbrojną ręką - Piłsudski wymarszem z Oleandrów zapoczątkował długotrwały wysiłek organizacyjno-szkoleniowy, jaki w efekcie doprowadził do utworzenia 3 Legionów liczących ok. 18 ty. Uzbrojonego, wyszkolonego i zahartowanego w walkach – wojska. Ta siła odegrała istotną rolę nie tylko w przejęciu władzy u zarania „Niepodległości,, ustanowienia polskiej władzy i administracji – ale ustanowienia nowych granic i odniesienia zwycięstwa w jednej z największych bitew w historii EuropyPamiętniki Romeyki („Przed i po maju”) mogą przybliżyć problemy natury ogólniejszej, jakie składały się na pozyskiwanie kadr oficerskich wyższych stopni, uzbrojenie w warunkach trwającej wojny, która na obszarze Małopolski miała szczególnie okrutny i krwawy przebieg.Istotne znaczenie w przyjęciu i realizacji koncepcji Piłsudskiego miała sytuacja w zaborze austriackim gdzie za przyzwoleniem władz zaborczych rozwijały swą działalność organizacje paramilitarne (Strzelec) stanowiące bazę szkoleniową młodzieży. Wybór drogi do Niepodległości, konsekwentna długoletnia walka do sukcesu – stanowi moim zdaniem – dostateczny argument za przyznaniem Piłsudskiemu roli architekta i wykonawcy Czynu Niepodległościowego.W okresie rozbiorów Polacy wielokrotnie zrywali się do walki o niepodległość. Od Insurekcji Kościuszkowskiej, poprzez kampanię napoleońską, kolejne powstania - Naród krwawił a kolejne klęski wzbogacały narodową mitologię Polski-Mesjasza Narodów, Winkelrieda. Poglądy polityczne Piłsudskiego, rodzinne doświadczenia w walce z caratem – kazały Mu wiązać kwestie militarne z programem zmian społeczno gospodarczych. Jakkolwiek później realizacja reformy rolnej, czy demokratyzacji życia odbiegły nawet rażąco od deklarowanych czy socjalistycznych wyobrażeń – pierwsze lata Niepodległości przyniosły poprawę prawa pracy, powstanie Związku Nauczycielstwa Polskiego, który wniósł i wnosi, chociaż nie bez walki z zakusami władzy –tradycję walki o godność pracownika.Bez tych trendów, jakie reprezentował, nadziei i gwarancji, jakie dawał Piłsudski i ludzie z jego politycznego otoczenia – gdyby nawet Polacy odzyskali Niepodległość, to, w jakich granicach, na jak długo, kto broniłby Polski przez nawałnicą wojsk Tuchaczewskiego i Konarmii.Jeśli wymieniłem Piłsudskiego, jako „lokatora” wawelskiej krypty był to mąż stanu, który potrafił przeciwstawić się zapędom hierarchii, która zwyczajowo dawała pierwszeństwo interesom Rzymu.Szczególnie znany jest konflikt Piłsudskiego z biskupem Gałą, ordynariuszem polowym WP, w którym Marszałek wykazał stanowczość w zapewnieniu niezależności władzy państwowej.Ta sprawa, jak i łatwość zmiany wyznania, okazywanego poszanowania dla innych wyznań czy religii – nie przysporzyły Mu uznania hierarchów Kościoła Rzymsko-Katolickiego. Stąd tez nie tylko problemy z pochowaniem Go na Wawelu, ale co nie powinno dziwić, nie może uchodzić za człowieka bogobojnego, co jest warunkiem sine qua non wzorców Polaka-Katolika. Jego pragmatyczny, dyktowany interesem narodowym stosunek do Rosji bolszewickiej a potem Związku Radzieckiego, wyrzeczenie się poglądów socjalistyczno-rewolucyjnych „na przystanku Niepodległość” – nie mógł znaleźć akceptacji powojennej władzy. Stąd też trudno, aby w PRL imieniny Marszałka miały być świętem państwowym. „Idzie” w tej chwili film „Marszałek Piłsudski”. Wprawdzie nieco późno go polecam, ale dla osób, które nie mają czasu czy ochoty na studiowanie literatury o Piłsudskim – w kreacji Zbigniewa Zapasiewicza – przybliża Postać i Jej czyny.Zycie Piłsudskiego było konsekwentną walka o wyzwolenie narodowe i społeczne. Jeśli wielokrotne zrywy powstańcze kończyły się klęskami, których konsekwencje ponosiły niziny społeczne, jeśli prawo wprowadzane przez zaborców nie tylko łagodziły ucisk pańszczyźniany, jeśli zaborcy przyznawali prawa obywatelskie (oczywiście na miarę czasów i swoich obywateli) – to było oczywistym, że Polska Odrodzona nie może być własnością i Polską elity panującej, tym bardziej, że miała się stać i stała – państwem wielonarodowym i wielowyznaniowym. Piłsudski dawał trafną odpowiedź na pytanie Słowackiego: Polska? Ale jaka? Otóż wg Piłsudskiego ani socjalistyczna, ani kapitalistyczna, ani Polska wielkich latyfundiów czy kapitalistycznych korporacji, ani tym bardziej Polska dla Polaków. Dzięki temu w stosunkowo krótkim czasie, polska eksplodowała gospodarczo, a podwaliny nowoczesnego przemysłu, narodowych finansów, ubezpieczeń udało się zniszczyć i roztrwonić dopiero postsolidarnościowym ekipom także przy pomocy tzw. socjaldemokratów.Będąc dzisiaj jedynie bezsilnym świadkiem i przedmiotem politycznych manipulacji tego, co się dzieje z Polską, mogę jedynie za Piłsudskim powtórzyć: Panowie! Wam kury szczać prowadzać, a nie politykę robić.Czym wy się dzisiaj zajmujecie? Gdy w czasie wojny domowej państwa Ententy proponowały Piłsudskiemu broń, aby przystąpił do wojny po stronie „białych” – ten odmówił, bo alternatywą był powrót rządów caratu, których Zachód nie doświadczył. Zachód również nie doświadczył nienawiści Ukraińców, dlatego łatwo im zachęcać naszych „leśnych dziadków” „wyzwolonych” przez Ukraińców do udziału w krucjacie przeciwko współczesnej Rosji. Ale cóż - gdy politykę dzisiaj uprawiają Schetyny i ludzie zaprzedani Ameryce, gdy ostatni polski mąż stanu odszedł z tego świata przy jazgocie „prawych i sprawiedliwych”.