Oświęcimianie nadal skarżą się na uciążliwe zapachy. Gdzie szukać źródła fetoru? Próby rozwikłania zagadki podejmowane są od dawna. Służby powiatowe są w tej kwestii bardzo aktywne. Zakupiono urządzenie, które ma pomóc w zdiagnozowaniu przyczyn problemu. Uciążliwe zapachy nadal, niestety, nękają mieszkańców Oświęcimia. - W ostatnim czasie szczególnie wyczuwalne były zapachy chemiczne. Niezwłocznie reagujemy na sygnały od mieszkańców. Gdy zaszła taka potrzeba, pani Małgorzata Sikora, naczelnik wydziału ochrony środowiska, po północy sprawdzała wraz ze strażakami teren, z którego pochodziły zgłoszenia. Nikogo nie oskarżamy, nikogo nie złapaliśmy za rękę. Natomiast wyraźnie czuć było zapach chemiczny, napływający od strony firmy chemicznej. Poinformowaliśmy o zdarzeniu wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. W „odpowiedzi” WIOŚ oddelegował do zbadania sprawy osobę notabene zatrudnioną w firmie Synthos - mówi starosta oświęcimski Zbigniew Starzec. - Nie mamy takiego wsparcia, jak chcielibyśmy, od wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska oraz służb weterynaryjnych. Życzylibyśmy sobie, żeby współpraca ze służbami wojewódzkimi była lepsza, żeby specjaliści z Krakowa zechcieli się mocniej zaangażować i bardziej nam uwierzyć, że problem jest realny i doskwiera mieszkańcom - dodaje starosta.Podkreśla, że podlegli mu urzędnicy konsekwentnie starają się ustalić źródło fetoru. - Robimy, co w naszej mocy. Po spotkaniu z panią naczelnik Małgorzatą Sikorą oraz kierownikiem biura spraw obronnych i zarządzania kryzysowego Wiesławem Kmakiem, zdecydowaliśmy o zakupie specjalnego urządzenia. To taki worek wraz z przyrządem, dzięki któremu można zaczerpnąć powietrza. Będziemy starać się „łapać” ten brzydki zapach. Następnie prześlemy wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska już czarno na białym, jakiego rodzaju odory nas nękają - mówi starosta Zbigniew Starzec.Podobne kroki podejmowano już w zeszłym roku. Zadania - próby identyfikacji odorów na terenie Oświęcimia - podjęli się eksperci Zespołu Laboratoriów Badawczych Instytutu Odlewnictwa w Krakowie. Na zlecenie Starostwa Powiatowego w Oświęcimiu oraz Urzędu Miasta Oświęcim, z pomocą powiatowych urzędników, a przede wszystkim dzięki aktywności mieszkańców, wykonano szereg pomiarów i pobrano próbki powietrza pod kątem określenia w nich związków zapachowych.Pomiary bezpośrednie przeprowadzano w terenie za pomocą przenośnego urządzenia zwanego „elektronicznym nosem” - mobilnego, ultraszybkiego chromatografu gazowego. Urządzenie umożliwia błyskawiczną analizę próbki powietrza i identyfikację określonych związków chemicznych. Z kolei do pomiarów pośrednich używano tzw. samplerów. W tym przypadku przepuszczano przez sampler (próbnik) próbkę powietrza zassaną przez pompkę. Następnie sampler był podłączany do e-nosa, a próbka analizowana.Najwięcej skarg na występowanie odorów o nieustalonym źródle emisji odnotowano w rejonie ul. Stara Droga, przebiegającej po wschodniej stronie zakładów Synthos, w odległości ok. 200 - 1000 m od ogrodzenia. Na wschód od niej, jak opisano w dokumencie przygotowanym przez specjalistów z Instytutu Odlewnictwa w Krakowie, w odległości ok. 1200 m znajduje się częściowo zalesiona hałda, gdzie okresowo składowane są odpady poprodukcyjne. Z kolei na północny wschód, w odległości ok. 1500 - 1800 m, znajdują się zlewnia odpadów ciekłych, kompostownia i baza Farmutilu.Badania powietrza w terenie, pod kątem obecności związków zapachowych identyfikowanych przez „elektroniczny nos”, wykonywano kilkukrotnie we wrześniu i październiku 2014 r. Przy ul. Stara Droga skorzystano z samplerów. Wyniki analizowano w laboratorium.„Próby pobrane podczas czterech pomiarów bezpośrednich nie wykazywały obecności związków zapachowych w ilościach względnych uznawanych za wyraźnie odczuwalne i podlegające analizie, jedynie w dniu 16 października w jednym punkcie pomiarowym analizy wykazały względnie dużą ilość związku o zdecydowanym zapachu” - stwierdzili eksperci z Krakowa. Był to 2-metylo-3-furantiol o zapachu mięsnym.Odory występowały we wszystkich samplerach - próbkach pobranych przy ul. Stara Droga w Oświęcimiu. W laboratorium zidentyfikowano kilka związków „występujących w relatywnie dużych ilościach, które mogą wchodzić w skład odczuwalnych przez lokalnych mieszkańców uciążliwych zapachów”.„Identyfikacja zapachowa klasyfikuje większość związków chemicznych wydzielających się na badanym terenie jako substancje o woniach woskowych, tłuszczowych, oleistych, kwiatowych, bądź alkoholowych. Większość związków obecnych w analizowanych próbach powietrza nie działa drażniąco na skórę, oczy oraz układ oddechowy. Stwierdzono również obecność skatolu, związku który w zależności od stężenia odczuwalny jest jako przyjemny (niskie stężenia), lub uciążliwy, fekalny (stężenia wysokie)” - informują specjaliści z Zespołu Laboratoriów Badawczych Instytutu Odlewnictwa w Krakowie.W cytowanym dokumencie opisano związki wychwycone w samplerach: alkohol cetylowy, octan farnezylu, palmitynian izopropylu, kwas dekanowy, 2-nonanol, skatol, nootkatone, 6-metoksyeugenol, 2-metylo-3-furantiol, heksadekanian etylu, fenol.W podsumowaniu autorzy raportu napisali m.in.: „Zidentyfikowane związki występują w badanych próbkach w różnych ilościach, nie da się jednak stwierdzić źródła ich pochodzenia. Charakter związków oraz przypisywany im zapach sugeruje, że prawdopodobnie emitowane są one z terenów zakładów chemicznych, niekoniecznie jednak są składnikami syntez wytwarzanych w nich produktów. Poziomy ich rzeczywistych stężeń przy zastosowanej metodzie, z powodu braku ilościowych wzorców chromatograficznych są niemożliwe do stwierdzenia. Warto jednak zwrócić uwagę, że w przypadku zdecydowanej większości odorów ich próg zapachowy jest wielokrotnie niższy od stężeń szkodliwych”.Krakowscy eksperci zapewniają, że zidentyfikowane związki nie wykazują właściwości toksycznych. Przyznają jednak, iż mogą być uciążliwe dla ludzi ze względu na zapach. „Należy podkreślić, że zapach odczuwalny jest wypadkową mieszaniny zapachów pochodzących nie tylko od oznaczonych związków, lecz również związków nie identyfikowanych przez zastosowaną metodykę i aparaturę pomiarową” - dodają.Cytowana naukowa analiza nie dała odpowiedzi na kluczowe pytanie, kogo dokładnie winić za przykre zapachy. W Starostwie Powiatowym w Oświęcimiu przyznają, że pomimo najszczerszych chęci, przecięcie tego węzła gordyjskiego nie będzie łatwe. - Biorąc m.in. pod uwagę, że zgłoszenia o uciążliwym zapachu otrzymujemy głównie w godzinach nocnych, porannych, gdy mniej osób zwróci na to uwagę, można założyć, że proces, którego następstwem jest fetor, jest przez kogoś kontrolowany - mówi naczelnik wydziału ochrony środowiska Małgorzata Sikora.Urzędnicy na bieżąco reagują na skargi mieszkańców. - Również z własnej inicjatywy podejmujemy działania kontrolne. W tamtym roku np. doprowadziliśmy do nałożenia kary na firmę zajmującą się odbiorem i utylizacją odpadów zwierzęcych. Nasze uprawnienia kontrolne są mocno ograniczone. Większość firm na terenie spółki Synthos podlega marszałkowi województwa, starosta nie jest dla nich organem właściwym do przeprowadzenia kontroli. Bez dokładnych informacji o nieprawidłowościach od pracowników danej firmy, bez jeszcze aktywniejszego zaangażowania ze strony służb wojewódzkich, trudno nam będzie sprawę zakończyć - zaznacza szefowa wydziału ochrony środowiska.W starostwie zwracają uwagę, że jedynie służby powiatowe i miejskie nie zawodzą, są zawsze na miejscu, do dyspozycji, i to właśnie Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej dysponować będzie nowym urządzeniem do dokonywania poboru prób powietrza. - Później będą one, na koszt Powiatu niestety, analizowane, dopóki wystarczy na ten cel środków, i miejmy nadzieję, stanowić będą niepodważalny dowód, który pozwoli na wykrycie sprawcy lub sprawców - mówi naczelnik Małgorzata Sikora.(PLIN)Fot.: Małgorzata Sikora - Geolog Powiatowy, naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska (fot.NM)Źródło: www.powiat.oswiecim.pl Imię (obowiązkowe)
Odśwież