Wczoraj, 2 listopada 2014 roku, zdarzyła się w Dachau rzecz straszna. Kradzież bramy „Arbeit macht frei” wstrząsnęła nas do głębi. To atak na symbol, to atak na pamięć, to atak na naszą europejską tożsamość. Nie trzeba przypominać, że to właśnie w Dachau rozpoczęła się historia niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych. Dachau legło u początków Auschwitz i wielu innych miejsc śmierci tamtej epoki.W naszych oczach odrodziły się straszne wspomnienia. Nikt bowiem nie jest w stanie odczuć pełniej tego, co znaczy taki akt terroru na sednie tak bolesnej pamięci, niż osoby odpowiedzialne za Auschwitz. Przeżywaliśmy podobny dramat pięć lat temu, gdy szwedzcy neonaziści zlecili kradzież tego samego napisu znad bramy Auschwitz. Jesteśmy dziś przepełnieni głębokim współczuciem względem Gabriele Hannemann i innych pracowników Miejsca Pamięci Dachau, którzy pomimo wielkich zasług i olbrzymiego osobistego, ludzkiego poświęcenia, stali się personalnie celem tego haniebnego ataku. To wydarzenie nakazuje ponowną analizę ryzyka w wielu innych Miejscach Pamięci. Wszyscy wiemy, jak dalece niedofinansowane jest bezpieczeństwo tych najbardziej wrażliwych miejsc w Europie, jakimi są byłe obozy. Oby to kolejne dramatyczne wydarzenie uświadomiło decydentom, w jak trudnej i niebezpiecznej sytuacji się wszyscy znajdujemy.Pięć lat temu, dzięki szeroko zakrojonej akcji polskiej policji, a także dzięki nagrodzie pieniężnej wyznaczonej przez Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, udało się w ciągu niespełna 4 dni odnaleźć napis „Arbeit macht frei” z Auschwitz, a następnie – dzięki pracy profesjonalnych konserwatorów – przywrócić jego stan zachowania sprzed neonazistowskiego niszczycielskiego ataku. Wierzymy, że władze Bawarii i władze Republiki Federalnej Niemiec dołożą wszelkich starań, by napis ten odnaleźć, a sprawców postawić przed niezawisłym sądem.Dr Piotr M. A. Cywiński, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau